يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُٓوا اِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْاَنْصَابُ وَالْاَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

Muhterem Müslümanlar!

Bağımlılık ya da madde bağımlılığının, insanın kendi kendini yok etme çabasından başka bir şey olmadığını görüyoruz. En kötüsü de bu bataklığa düşenlerin kendilerinin bağımlı olduklarını fark edememeleridir. Öyleyse gelin madde bağımlılığı genelinde bağımlılık nedir, nasıl tarif edilmiştir bir bakalım:

Kıymetli Kardeşlerim!

Karlaşılan sorunları yalnız başına çözmek ve kendine yön seçmek için gerekli yetenekten yoksun olmak. Ekonomik ve ruhsal desteğe ihtiyaç duymak. Kendi kendine yetmezlik. Karar verme ve işleri başarmada başkalarından yardım isteme zorunda kalma durumuna bağımlılık denir. Madde bağımlılığı ise şu şekilde tarif edilmiştir: Psikotrop yani kimyasal bir maddeyle merkezî sinir sistemi arasındaki etkileşmeden doğan ve maddenin keyif artırıcı psişik yani ruhsal etkilerini hissetmek ve bazen de yokluğunun vereceği huzursuzluktan sakınmak için maddeyi devamlı veya periyodik olarak alma isteğine madde bağımlılığı denir.

Değerli Müminler!

Alanın uzmanı olan otoritelerin ifade ettiğine göre kişi, aşağıdaki iki problemden birisini dahi zaman zaman yaşıyorsa profesyonel yardımı gerektirecek düzeyde bağımlı hale gelmiş demektir: Kişi, bağımlı olunan şeyin etkisisinde iken üzerine düşen görevleri sık sık aksatıyorsa ve çevresindeki kimselerle tartışmalara giriyorsa, böyle bir kişi, sözkonusu bağımlılık yapan unsurun zararlı sonuçlarını kontrol edemiyor dolayısıyla o kişi artık bağımlı olmuş demektir.
Bir başka açıdan sigara özelinde ele alacak olursak yine tıbbi olarak bağımlılık tanısı koymak için aşağıdaki yedi (7) kriterden üç’ünün var olması yeterlidir: Niyetlendiğinden daha fazla miktarda kullanmak. Sürekli bırakmayı istemek ya da bırakma girişimlerinde başarısız olmak. Kısıtlı ortam ve zamanlarda bile o iş için zaman harcamak. Sportif ya da sosyal faaliyetleri, hobileri vb. aktiviteleri onun nedeniyle azaltmak ya da bırakmak. Maddeye bağlı olarak artan fiziksel problemlerine rağmen sözkonusu maddeyi kullanmaya devam etmek. Gün geçtikçe kullanım zamanını ve miktarını arttırmak. Söz konusu maddelerden uzak kaldığı zamanlarda huzursuzluk, konsantrasyon bozukluğu vb. belirtiler yaşamak.

İşte Değerli Kardeşlerim!

Az ya da çok kullanması farketmez yukarıdaki maddelerden üçünü yaşayan bir kimse madde bağımlısı olmuş demektir. Şu da çok dikkat çekicidir ki Dünya Sağlık Örgütü düzenli olarak her gün bir tane bile sigara içen kişiyi tiryaki, zararlı sonuçlarına rağmen maddeyi kullanmaya devam eden kişiyi de bağımlı olarak tanımlamaktadır.

Aziz Cemaatim!

İslam’ın emirleri çerçevesinde aklımızı koruma gibi bir vazifemiz vardır. Bu itibarla akla zarar veren, sağlıklı muhakeme yapma yeteneğini bizden alan, bizi namaz kılmaktan, Allah’ı anmaktan alıkoyan ve zaman israfı anlamına gelen bütün faaliyetler dinimizce haramdır hiç değilse mahzurludur. Konuyla ilgili olarak Rabbimiz şöyle ferman buyurmuşlardır: “Ey iman edenler! İçki, kumar, dikili taşlar (putlar) ve fal okları şeytan işi birer pisliktir. Bunlardan kaçının ki, kurtuluşa eresiniz. Şeytan, içki ve kumarla sizin aranıza düşmanlık ve kin sokmak ve sizi Allah’ı anmaktan ve namazdan alıkoymak ister. Artık bunlardan vazgeçtiniz değil mi?” (Maide, 90-91.) Efendimiz’in (alehisselam) beyanlarıyla “Çoğu sarhoş edenin azı da haramdır” (Tirmizi, Eşribe: 2.)

Öyleyse Muhterem Müslümanlar!

Bugün sadece içki, sigara ve kumar türü şeyler bağımlılık yapan maddeler değildir. Çağın getirdiği bir takım oyun ve eğlenceler de aynı kategoriye tabi tutulabilir. Neslimizin spor ya da hobi faaliyetleri çerçevesinde yapageldiği aktiviteler yukarıdaki değerlendirmeler çerçevesinde namazı kılmaktan, Allah’ı anmaktan alıkoyuyorsa, sözkonusu faaliyetlere devam eden kişinin hayatında bir çeşit baskı unsuru haline gelmiş de zaman israfına sebep oluyorsa onlardan da hemen vazgeçmek durumundayız. Mesela bugün çocuklarımızın ve hatta yetişkinlerimizin oynadığı bilgisayar oyunları da rahatlıkla bağımlılık yapan unsurlardan sayılabilir. Makul olmayan sebeplerle telefon ve bilgisayar başında harcanan zamanlardan kıyamet gününde hesaba çekileceğimizi unutmayalım.
Ve şunu iyi biliniz ki “bağımlılık bir süre mutlu eder, sonra alışkanlık olur sonra da baskıya dönüşür.””

Recep Toraman
(TDK: http://www.tdk.gov.tr/index.php&arama=kelime&)
( Prof. Dr. İlhan Yargıç, http://www.alkolmadde.com)
(değişikliklerle http://www.pedam.com/yazilar.&) adlı sitelerden istifade edilmiştir.